Niş, kelime anlamı olarak mimaride duvar içindeki oyuklara verilen isimdir. Pazarlamada ise ürün veya hizmetlerin, potansiyel müşteri olduğu düşünülen belli bir hedef kitleye pazarlanmasına yönelik pazarlama stratejisi olarak tanımlanabilir. Gelin görün ki son zamanlarda parfüm sektöründeki niş kavramı evrim geçirmeye başladı. Serüvenine, niş pazarlama felsefesiyle başlayan parfüm evleri, zincir parfümerilerde boy göstermeye başlarken ana akım parfüm markalarından özel seri çıkarmayan kalmadı denebilir. Özetle duvarın içindeki o oyuk, duvarın kendisi haline gelmiş durumda ve özel olması gereken bir pazar, niteliğini yavaş yavaş yitiriyor.
Ülkemizin niş parfümle tanışması, 2006 yılında Kanyon AVM'de açılan Harvey Nichols ile başlıyor. 10 yıl önce Harvey Nichols ile başlayan serüven 2011 yılında açılan Türkiye’nin ilk niş parfüm butiği La Déesse ile devam ederken Beymen’in bazı şubelerinde niş parfüm departmanı kurmasıyla iyiden iyiye hız kazanmıştı. Geçtiğimiz yıl kapılarını açan Türkiye’nin ilk niş kozmetik butiği Home of Scents, parfümden sonra makyaj ve cilt bakımı ürünlerinde de eğilimin niş pazarlanan ürünlere yöneldiğinin önemli bir göstergesi oldu.
fotoğraf: instagram.com/gurmekokular
İki yıl öncesine kadar niş parfüm alanında sadece tüketici durumundayken Nishane ve Pekji ile Avrupalı ve Amerikalı parfüm sever kitle arasında ülkemizin adı sıklıkla duyulur oldu. Özellikle sosyal medyada artmaya başlayan paylaşımlar, artan ilginin en önemli göstergesi niteliğinde. Rüzgârın yönü ve hızı istediğimiz gibi giderken 2017 yılında dünyaya açılmaya hazırlanan yeni bir markamız daha var. Yeni Türk niş parfüm markası olan Régalien hakkında ilerleyen günlerde daha detaylı bilgiye yer vereceğim.
Geçtiğimiz yıl özellikle deniz aşırı üreticiler beni oldukça şaşırttı. Keşke seçici geçirgen gümrüğümüz müsade etse de bu markalara ulaşma imkânımız artsa… Tam olarak bu nedenle her yeni çıkan parfümü deneyemedim ve denediklerimin bir bölümü de “ilk izlenimin” ötesine geçemedi. Denediğim parfümlerin bazılarını çok sevdim, bazılarını ise hiç sevemedim. Birkaç parfüm aklımı başımdan alırken birçoğu da hiçbir şey hissettirmedi. İyisiyle, kötüsüyle, olay yaratanı ve gereksiziyle 2016 yılı niş parfüm raporu sizlerle…
Kullandığım kısaltma ve terimler;
(K): Kadın kullanımı için pazarlanan parfüm.
(E): Erkek kullanımı için pazarlanan parfüm.
(U): Her iki cinsiyetin kullanımına yönelik pazarlanan parfüm.
Flanker: Ticari başarı yakalayan parfümün içeriğine belli bir oranda sadık kalınarak ya da tamamen değiştirilerek yeni bir parfüm yaratılması ve isminin başına ya da sonuna genellikle “intense”, “sport”, “l’eau” ya da “fresh” gibi kelimeler eklenerek piyasaya sürülmesine verilen isim.
Jenerik: İngilizce karşılığı “generic” olan, sıradan ve özelliksiz anlamına gelen sıfat.
Gourmand: Yiyeceği andıran tatlı parfüm.
Boozy: Alkollü içkileri andıran içerik.
Indie House: Nispeten düşük bütçeli, üretim miktarı ve dağıtım ağı sınırlı butik parfüm evi.
Not: Markalar alfabetik olarak sıralanmıştır.
Aedes de Venustas - 2016 yılında Fabrice Pellegrin ile çalışmayan parfüm evi kaldı mı bilmiyorum. 2016 çıkışlı Cierge de Lune, Fabrice’in 378 ayrı ana akım parfüm evi için tasarladığı aynı ambroxan bazı üzerine kurulu bir başka pudramsı, dumanlı vanilya parfümü…
Amouage - Başka markalar Interlude kopyalayadursun, Amouage geçtiğimiz yıl yine kendi kendi ile yarıştı. Myths Man (E); deri, rom ve kül ile atom bombası gücünde başlayan, özgün tasarımlara dair umutlarımı güçlendiren yılın en iddialı parfümlerinden biri. Her fazı başyapıt niteliğinde olan parfüm, ortalardan sonra daha da büyüleyici bir hal alıyor. Ancak parfümün başları, niş parfümlerle yeni tanışanlar için zorlayıcı olabilir. Söylemedi demeyin… Myths Woman (K) barındırdığı yoğun meşe yosunu ile modern Mitsouko kıvamında ilerleyen, alışılmış Amouage gücünde olmasa da deri desteği ve nergis ile başarılı bir harman. Opus X (U) ise yılın en “gül” tasarımı. Eyüp Sultan – Hacıbayram ekolünde gidip gelen gül, gül, gül ve biraz da sardunya parfümü.
Atelier des Ors - Çıkış tarihi 2017 olmasına rağmen 2016 yılında ulaşılabilen Iris Fauve (U), mür ve aselbent reçinesi ile derinleştirilmiş şahane bir iris yorumu. Yves Saint Laurent - Black Opium ile dikkatleri üzerine çeken Marie Salamagne’ın ustalık eseri olarak yorumluyorum Iris Fauve’u.
Atkinsons, geçtiğimiz yılın en çalışkan parfüm evleri arasında yer alıyor. Big Bad Cedar (U), cashmeran ve okaliptüs ile zenginleştirilmiş kuru hissiyatlı hoş bir sedir parfümü iken My Fair Lily (K), yenilikçi koku piramidiyle vetiverli, sucul bir leylak yorumu.
Üç yıl önceki oud serisinin devam parfümlerinden ilki olan Her Majesty The Oud (K), meyveler ve safranla jenerik başlayıp ortalara doğru kontrolü ele geçiren deri ile ilgimi çekerken markanın yıldızı çay ve karanfille sofistike bir kış çayını andıran topraksı oud parfümü olan His Majesty Oud (E) oldu.
Bissoumine, yeni tanıştığım parfüm evleri arasında yer alıyor. 2016 çıkışlı Matin d`Azur (U), Fransız olmasına rağmen İtalyan ekolünde ilerleyen hoş bir turunçgil parfümü. Özgün bir tasarım olmasa da harman kalitesi ve doğallığıyla yaz ayları için şans verilebilecek parfümler arasında yer alıyor Matin d`Azur.
Atkinsons, geçtiğimiz yılın en çalışkan parfüm evleri arasında yer alıyor. Big Bad Cedar (U), cashmeran ve okaliptüs ile zenginleştirilmiş kuru hissiyatlı hoş bir sedir parfümü iken My Fair Lily (K), yenilikçi koku piramidiyle vetiverli, sucul bir leylak yorumu.
Üç yıl önceki oud serisinin devam parfümlerinden ilki olan Her Majesty The Oud (K), meyveler ve safranla jenerik başlayıp ortalara doğru kontrolü ele geçiren deri ile ilgimi çekerken markanın yıldızı çay ve karanfille sofistike bir kış çayını andıran topraksı oud parfümü olan His Majesty Oud (E) oldu.
Bissoumine, yeni tanıştığım parfüm evleri arasında yer alıyor. 2016 çıkışlı Matin d`Azur (U), Fransız olmasına rağmen İtalyan ekolünde ilerleyen hoş bir turunçgil parfümü. Özgün bir tasarım olmasa da harman kalitesi ve doğallığıyla yaz ayları için şans verilebilecek parfümler arasında yer alıyor Matin d`Azur.
Bogue - Sevgili dostum Antonio, 2016 yılını nispeten sessiz geçiren isimlerden. Bolonya’da varlığını sürdüren ve Avrupa’nın en iyi niş parfüm butiklerinden biri olarak gördüğüm Al Sacro Cuore’nin 50. yılına özel bir tasarım yapan ve bu parfümü özel bir şişeyle sunan Antonio’nun son parfümünün ismi Gardelia (U). Adından da anlaşılabileceği gibi gardenya üzerine kurulu kompozisyon, Antonio’nun imzası haline gelen kirli sümbülteber, gardenya ve balmumunun dâhice yorumlandığı bir tasarım. 50 limitli parfümün tek sorunu, giriş-orta seviye bir İsviçre saatinin fiyat etiketine sahip olması.
Bond No. 9, geçtiğimiz yıl yine seri üretim mantığında çalıştı. Liberty Island (U), bol turunçgil barındıran şekerli jenerik bir portakal çiçeği parfümü. Tıpkı markanın 2000’li yıllarda birbiri ardına çıkardığı özelliksiz parfümler tarzındaki Liberty Island, yılın silik tasarımları arasında yer alıyor.
Bond No. 9, geçtiğimiz yıl yine seri üretim mantığında çalıştı. Liberty Island (U), bol turunçgil barındıran şekerli jenerik bir portakal çiçeği parfümü. Tıpkı markanın 2000’li yıllarda birbiri ardına çıkardığı özelliksiz parfümler tarzındaki Liberty Island, yılın silik tasarımları arasında yer alıyor.
Doğu pazarına yönelik Dubai Amber (U), yılın en pis (kötü algılamayın hemen), en cüretkâr, bilmem kaç yıllık oud yağı edasında tasarımı olarak dikkatimi bir hayli çekerken Dubai Amethyst (U) denk geldiğim en naif tütün parfümü… Yaseminle zenginleştirilen varla yok arası parfüm, Dubai’de rağbet görür mü bilinmez ama yaseminli tütün demişken Etat Libre d`Orange - Jasmin et Cigarette geldi aklıma. Ah ah…
Byredo’nun 2016 tasarımlarından yalnızca Super Cedar (U)'ı deneme imkânım oldu. Bolca Iso E-Super ve ambroxan içeren, bir varmış bir yokmuş gibi gelen hafif bir odunsu olan Super Cedar, yılın “olsa da olur, olmasa da olur” tasarımlarından bir başkası…
Byredo’nun 2016 tasarımlarından yalnızca Super Cedar (U)'ı deneme imkânım oldu. Bolca Iso E-Super ve ambroxan içeren, bir varmış bir yokmuş gibi gelen hafif bir odunsu olan Super Cedar, yılın “olsa da olur, olmasa da olur” tasarımlarından bir başkası…
Chanel, markanın butiklerinde satılan Les Exclusifs serisine Boy (U) adını verdikleri parfümü ekledi geçtiğimiz yıl. Guerlain Jicky tarzında lavanta ve turunçgillerle açılıp sardunya ve sandal ağacının oyuna dâhil olmasıyla eski kafa notalarla modern harman dersi veren Boy, eski kafa - sabunsu tasarımların arasına zirveden giriş yaptı.
Clive Christian - Clive Christian uzun zamandır Lada motorlu Ferrari tarzında işlere imza atan bir parfüm evi. Markanın 2016 tasarımı olan Rock Rose (E), parfümün ismindeki gülü bulana ödül verdikleri, sıradan bir menekşe ve bergamot parfümü. Ana akım tasarım kafasında kaliteli içeriklerden fazlasını sunmayan Rock Rose, markaya olan inancımı zedelemeye devam eden bir tasarım. Cosmos Flower (K)'ı ise deneyemedim. Çok şey kaçırdım mı, bilmiyorum.
Comme des Garçons - Ülkemizde resmi satışı olan markalara ulaşmak için özel bir çaba sarf etmiyorum. Belli ki distribütör de pek çaba sarf etmiyor olacak, iki yıldır yeni bir tasarımına rastlayamadım güzelim marka Comme des Garçons’un…
Creed’in geçtiğimiz yıl merakla beklenen tasarımı Viking (E) iken parfümün çıkışının 2017’ye ertelenmesiyle elimizde bol ambroxan, elma, frenk üzümü ve menekşenin harmanlandığı Aventus for Her (K) kaldı. “For her” ismine takılmadan erkek kullanımı için de uygun olan tasarım, bir süre sonra sadece ambroxana dönüşüyor desem yeridir… Üst notalarda harikalar yaratan Olivier Creed’in, diplerde Escentric 02’ye saygı duruşu yapmasına gerek var mıydı diye düşünmekten alamıyorum kendimi. Herşeye rağmen Aventus for Her, oldukça etkileyici bir tasarım.
Clive Christian - Clive Christian uzun zamandır Lada motorlu Ferrari tarzında işlere imza atan bir parfüm evi. Markanın 2016 tasarımı olan Rock Rose (E), parfümün ismindeki gülü bulana ödül verdikleri, sıradan bir menekşe ve bergamot parfümü. Ana akım tasarım kafasında kaliteli içeriklerden fazlasını sunmayan Rock Rose, markaya olan inancımı zedelemeye devam eden bir tasarım. Cosmos Flower (K)'ı ise deneyemedim. Çok şey kaçırdım mı, bilmiyorum.
Comme des Garçons - Ülkemizde resmi satışı olan markalara ulaşmak için özel bir çaba sarf etmiyorum. Belli ki distribütör de pek çaba sarf etmiyor olacak, iki yıldır yeni bir tasarımına rastlayamadım güzelim marka Comme des Garçons’un…
Creed’in geçtiğimiz yıl merakla beklenen tasarımı Viking (E) iken parfümün çıkışının 2017’ye ertelenmesiyle elimizde bol ambroxan, elma, frenk üzümü ve menekşenin harmanlandığı Aventus for Her (K) kaldı. “For her” ismine takılmadan erkek kullanımı için de uygun olan tasarım, bir süre sonra sadece ambroxana dönüşüyor desem yeridir… Üst notalarda harikalar yaratan Olivier Creed’in, diplerde Escentric 02’ye saygı duruşu yapmasına gerek var mıydı diye düşünmekten alamıyorum kendimi. Herşeye rağmen Aventus for Her, oldukça etkileyici bir tasarım.
Diptyque - Nispeten uygun fiyatlı markaların priminin az oluşundan mı kaynaklanır bilinmez, ülkemizde hak ettiği değeri görmeyen bir marka Diptyque. Hal böyle Eau des Sens (U)’i ithal etmek için özel bir çaba sarf edilmediğini düşünüyorum. Maalesef deneyemedim…
DSH Perfumes - 2016 yılının en büyük sürprizlerinden biri oldu benim için DSH Perfumes. Geç tanıştığım ve hayran kaldığım parfüm evi, boşuna indie niche ve doğal parfüm tayfanın en güçlü isimlerinden biri olmamış. Bravo Dawn Spencer Hurwitz! Fabrika hızıyla tasarlanmalarına rağmen her birini özellikli bulduğum 2016 tasarımlarından ilki, yılın en iyi hayvansı tasarımlarından biri olan Cinchilla (U). Parfüm, bal ile civet ve misk gibi kirli notalar karıştırıldığında Absolue Pour le Soir’a yakınsandığının güzel bir örneği. Axis Mundi (U), amberin balsamik notalar ve sandal ağacıyla şahane bir uyumu iken Souvenir de Malmaison (U) karanfil öncülüğünde parfümörün balsamik bazının güzel bir örneği. Dark Moon (Holiday No.16) (U) ise şahane bir boozy kakao parfümü.
DSH Perfumes - 2016 yılının en büyük sürprizlerinden biri oldu benim için DSH Perfumes. Geç tanıştığım ve hayran kaldığım parfüm evi, boşuna indie niche ve doğal parfüm tayfanın en güçlü isimlerinden biri olmamış. Bravo Dawn Spencer Hurwitz! Fabrika hızıyla tasarlanmalarına rağmen her birini özellikli bulduğum 2016 tasarımlarından ilki, yılın en iyi hayvansı tasarımlarından biri olan Cinchilla (U). Parfüm, bal ile civet ve misk gibi kirli notalar karıştırıldığında Absolue Pour le Soir’a yakınsandığının güzel bir örneği. Axis Mundi (U), amberin balsamik notalar ve sandal ağacıyla şahane bir uyumu iken Souvenir de Malmaison (U) karanfil öncülüğünde parfümörün balsamik bazının güzel bir örneği. Dark Moon (Holiday No.16) (U) ise şahane bir boozy kakao parfümü.
Dawn Spencer Hurwitz
DSH’in 2016 tasarımlarından en az etkilendiklerim, odunsular eşliğinde yeşillik parfümü olan Vert et Noir (U) ve guaiac ağacının akıllıca kullanıldığı doğal bir greyfurt ve limon parfümü olan Kaleidoscope (U) oldu. Wasabi Shiso (U) ise parfüm olarak kullanmayacağım ancak yapı itibariyle saygı duyduğum bol limonlu bir salata.
Ermenegildo Zegna, ana akım parfümlerinin yansıra niş pazarladığı Essenze koleksiyonuna yaptığı üç yeni ekleme ile geçirdi 2016 yılını. Kilian Arabian Nights serisine göz kırpan tasarımların üçü de ortalamanın üzerinde yer alırken Musk Gold (E), en çok dikkatimi çeken oldu. Parfüm, 2016 yılında bolca karşımıza çıkan hayvansı parfümlerin, transparan ve başarılı bir örneği.
Ermenegildo Zegna, ana akım parfümlerinin yansıra niş pazarladığı Essenze koleksiyonuna yaptığı üç yeni ekleme ile geçirdi 2016 yılını. Kilian Arabian Nights serisine göz kırpan tasarımların üçü de ortalamanın üzerinde yer alırken Musk Gold (E), en çok dikkatimi çeken oldu. Parfüm, 2016 yılında bolca karşımıza çıkan hayvansı parfümlerin, transparan ve başarılı bir örneği.
Ex Nihilo, çiçeği burnunda bir parfüm evi. Markanın 2016 tasarımlarından Devil Tender (K), ana akım parfüm evlerinde son yıllarda trend olan şeftali - gül kombinasyonunun jenerik ancak kaliteli bir örneği iken, yıl içinde bolca vakit geçirdiğim Olivier Pescheux imzalı Amber Sky (U), kişniş ve muskat ile zenginleştirilmiş yılın en iyi iki amber tasarımından biri.
Franc Boclet, geçtiğimiz yıl "Rock and Riot" ismini verdiği üç parfümden oluşan yeni bir seri tanıttı. Serinin ilk parfümü Ashes (U), dumanı tüten karanfil ve enfes bir guaiac ağacı yorumu. İkinci parfüm olan Heroes (U), Amouage Interlude Man’e oldukça benzemesine rağmen performans ve koku güzelliği ile yılın parlayan yıldızları arasında yer alıyor. Serinin son parfümü Angie (U) ise sandal ağaçlı bir incir tasarımı. İncir yapraklarının yeşil hissiyatı biraz yüksek tonlanmış olsaydı, Angie, incir temalı parfümlerin tepesine oynayacak kadar güçlü bir oyuncu olabilirdi.
Francesca Bianchi, 2016 yılında tanıştığım bir başka yeni marka. Oldukça merak ettiğim Sex and the Sea (U)’yi deneyemesem de serinin diğer iki parfümünü test etme imkânım oldu. Oldukça zengin harmanlarla çalışan Francesca’nın Angel’s Dust (U)’ı reçinemsi notalarla zenginleştirilmiş hoş bir iris parfümü. Kirli pudramsı hissiyatı iliklerine kadar hissettiren parfüm, eski kafa çiçek buketlerine saygı duruşu niteliğinde. The Dark Side (U) ise floral Absolue Pour le Soir! Tütsü, bal ve reçinemsi notaların APLS ile ortak olduğu tasarım menekşe ve iris bazı ile Francis’in başyapıtından farklılaşıyor. Angel’s Dust gibi kirli hissiyata sahip olan The Dark Side ise yılın en iyi tütsü yorumları arasında yer alıyor.
Francesca Bianchi, 2016 yılında tanıştığım bir başka yeni marka. Oldukça merak ettiğim Sex and the Sea (U)’yi deneyemesem de serinin diğer iki parfümünü test etme imkânım oldu. Oldukça zengin harmanlarla çalışan Francesca’nın Angel’s Dust (U)’ı reçinemsi notalarla zenginleştirilmiş hoş bir iris parfümü. Kirli pudramsı hissiyatı iliklerine kadar hissettiren parfüm, eski kafa çiçek buketlerine saygı duruşu niteliğinde. The Dark Side (U) ise floral Absolue Pour le Soir! Tütsü, bal ve reçinemsi notaların APLS ile ortak olduğu tasarım menekşe ve iris bazı ile Francis’in başyapıtından farklılaşıyor. Angel’s Dust gibi kirli hissiyata sahip olan The Dark Side ise yılın en iyi tütsü yorumları arasında yer alıyor.
Frédéric Malle - 2015 sonunda tanıtılan ancak satış noktalarına dağıtımı 2016 yılında yapılan Monsieur (E)’u geçtiğimiz yılın parfümleri arasında saymamda bir sakınca yoksa “son yıllarda karşılaştığım en iyi paçuli yorumu” diye iddialı bir cümle kurabilirim. Tütsü ve rom ile desteklenen Monsieur, Dries Van Noten ile beklentimi yükselten Bruno Jovanovic’in ustalık eseri!
Freywille - 2016 yılı itibariyle niş parfüm pazarına giren Viyanalı mineli mücevher tasarımcısı Freywille’in koleksiyonundan dikkatimi en çok çeken tasarım, Dior Homme’un açtığı yolda ilerleyen Sphinx Mystique (K) oldu. Risksiz harmanlar üzerine yoğunlaşan markanın pazarda yer edinmesi için biraz daha cesur olması gerektiğini düşünüyorum.
Heeley - Son yıllardaki facia tasarımlarından sonra ilgimi iyiden iyiye kaybettiğim Heeley, 2016 yılını kendini tekrar ettiği Eau Sacrée (U) ile geçirdi. Cardinal gibi kült bir tütsü yorumun varken ne gerek vardı buna James?
Hermès - Ana akım raporunda bahsettiğim gibi geçtiğimiz yıl Hermès açısından bir dönem kapanmış oldu. Usta parümör Jean-Claude Ellena, yıllardır başparfümörlüğünü yaptığı markadan emekli olurken jübilesini Hermessence koleksiyonu için hazırladığı Muguet Porcelaine (U) ile yaptı. Resmi notalarında armudun yer aldığı ancak daha çok kavunu andıran minimalist bir müge parfümü Muguet Porcelaine. Yemyeşil başlangıcıyla kullanımı kolay, günlük bir parfüm olan tasarımı, Ellena’nın vedası için biraz silik bulsam da koleksiyonun genel tarzıyla uyumlu ve kaliteli bir kompozisyon olduğunu söyleyebilirim.
Histoires de Parfums - 2016 yılını dinlenerek geçiren Gerald Ghislain’den bu yıl beklentim büyük. Editions Rare koleksiyonuna Ambrarem, Fidelis veya Petroleum, standart seriye de 1740, 1725 ya da Amre 114 tarzında eklemeler gelse sizce de harika olmaz mı?
House Of Sillage - 2015 yılında Dignified ile biraz olsun ısınmaya başladığım marka, geçtiğimiz yıl pek dikkatimi çekemedi. HoS N.001 (E), başlangıcına alışılabilirse kullanıcısını ödüllendiren zor bir odunsu gourmand iken HoS N.002 (E), yasemin ve odunsu notalarla destekli jenerik bir turunçgil parfümü. Ana akım bir parfüm kıvamında olan HoS N.002, şişesi ve sunumu dışında özellikli bulmadığım bir tasarım.
House Of Sillage - 2015 yılında Dignified ile biraz olsun ısınmaya başladığım marka, geçtiğimiz yıl pek dikkatimi çekemedi. HoS N.001 (E), başlangıcına alışılabilirse kullanıcısını ödüllendiren zor bir odunsu gourmand iken HoS N.002 (E), yasemin ve odunsu notalarla destekli jenerik bir turunçgil parfümü. Ana akım bir parfüm kıvamında olan HoS N.002, şişesi ve sunumu dışında özellikli bulmadığım bir tasarım.
Initio - Geçtiğimiz yıl tanıştığım ve birkaç referansı ile ciddi düşündüğüm Initio’nun 2016 imzalı parfümünün ismi Addictive Vibration (U). Usta isim Maurice Roucel ve henüz pek bilgi sahibi olmadığım Pierre-Constantin Gueros’un ortak tasarımı olan Addictive Vibration, feminen tarafa göz kırpan; ballı, portakal çiçekli ve bol miskli hoş bir orkide yorumu.
